Na tę książkę czekały dziewczynki i kobiety na całym świecie. To jedna z najbardziej wspieranych książkowych akcji finansowania społecznościowego. Ogromne zainteresowanie, liczba sprzedanych egzemplarzy i tłumaczeń na różne języki dobitnie pokazują, jak bardzo brakowało na rynku wydawniczym tego typu publikacji. O kobietach, które wiedzą, czego chcą, dążą do realizacji swoich marzeń. O kobietach, których nikt nie był w stanie zatrzymać, które mają swoje zdanie, które nie uznają słowa niemożliwe. Silnych, zdolnych, mądrych, odważnych, idących pod prąd. Wyjątkowych. Takich, jak ty.
Zaczęło się od eksperymentu. Autorki przeanalizowały literaturę dla dzieci i doszły do wniosku, że jest zdominowana przez bohaterów płci męskiej. A jeśli w książce pojawia się bohaterka dziewczynka, zazwyczaj jest księżniczką. Silnych, mądrych, zdolnych dziewczynek, które wiedzą, czego chcą i uparcie dążą do celu, było w książkach dziecięcych jak na lekarstwo. Spoglądam na swoje regały z literaturą dziecięco-młodzieżową i wydaje mi się, że mój księgozbiór również odzwierciedla tę tendencję. Mimo iż nie mam na półkach zbyt wielu książek o księżniczkach, to jednak bohaterki-dziewczynki są w mniejszości, nie mówiąc już o postaciach bohaterskich, silnych, pewnych siebie. Na szczęście problem został zauważony i jak pokazują wydawnicze nowości oraz zapowiedzi, także polskie, w najbliższym czasie na księgarskich półkach pojawi się trochę publikacji o wyjątkowych dziewczynach!
Autorki zebrały w swojej publikacji sto historii niezwykłych kobiet. Postaci jest tu tak naprawdę trochę więcej niż sto, ponieważ kilka opowieści dotyczy par lub grup (np. Serena i Wenus Williams czy siostry Brontë). Bajki są krótkie, uproszczone i zbudowane nieco schematycznie. Często rozpoczynają się od „Była raz sobie dziewczynka…”, „Pewna mała dziewczynka...” albo „Dawno temu…”. Dla dorosłego czytelnika może to być nieco nużące, zwłaszcza jeśli czyta się kilka historii pod rząd. Ale pamiętajmy, że to opowieści dla młodych czytelniczek. Autorki zapewne starały się tak skonstruować teksty, by były zrozumiałe dla nawet bardzo małych odbiorców, a jednocześnie by intrygowały – tak jak baśnie – od samego początku, od pierwszego zdania. Polecam czytać jedną opowieść dziennie, na dzień dobry lub dobranoc.
Jak piszą autorki na samym początku:
„Niniejsza publikacja to zbiór fabularyzowanych biografii, krzepiących i skłaniających do refleksji bajek inspirowanych ekscytującymi losami stu heroicznych kobiet. Nie jest to encyklopedyczny zapis losów ani osiągnięć bohaterek.” [s. IV]Warto zgłębiać biografie superbohaterek, które najbardziej nas zainteresują. Mnie zaintrygowało naprawdę wiele przedstawionych w książce kobiet i chętnie dowiem się o nich czegoś więcej z innych źródeł. Znajdziecie tu plejadę wspaniałych osobowości! Matematyczki, pisarki, malarki, władczynie i wojowniczki, aktywistki i działaczki polityczne, baleriny, astronomki, lekarki oraz piratki. Jest supermodelka, kolarka, lotniczka, sztangistka, wynalazczyni, dziennikarka, zawodniczka motocrossowa, reżyserka, partyzantka, projektantka mody, poetka i piekarka, pielęgniarka, informatyczna, prymatolożka, żeglarka, gitarzystka, mistrzyni kuchni, zawodniczka formuły 1, programistka, śpiewaczka operowa, archeolożka, paleontolożka, pięściarka, surferka, puzonistka, perkusistka, agentka wywiadu, reporterka, genetyczka, uczona, podróżniczka, gimnastyczka, oceanolożka, lekkoatletka, dyrygentka, pływaczka, architektka. I wiele innych cudownych, zdolnych, silnych kobiet.
Dowiecie się wielu interesujących rzeczy o historycznych oraz żyjących współcześnie dziewczynkach i kobietach. O co walczyły, jakie przeciwności losu lub własne ograniczenia musiały pokonać, aby zrealizować swoje marzenia, być sobą lub pomóc innym. Te krótkie historyjki to zbiór inspirujących, pięknych, czasem wzruszających lub szokujących ścieżek życia – życia pełnego pasji, fascynacji, poświęcenia; życia udowadniającego, że płeć, strój, kolor skóry czy nawet wiek nie są żadnym ograniczeniem. Młode czytelniczki i czytelnicy na każdej stronie są zachęcani – poprzez dobre przykłady – by wierzyć w siebie, pokonywać swoje słabości i przeciwności losu, nie bać się marzyć ani swoich marzeń realizować, nawet wbrew całemu światu! Nie zrażać się porażkami, zmieniać świat na lepsze i pokazywać, że kobiety mają wielką moc!
Niektóre przedstawione w książce bohaterki zapewne dobrze znacie – na przykład pisarki Astrid Lindgren, Isabel Allende, Jane Austen czy Virginię Woolf, projektantkę mody Coco Chanel, królową Elżbietę I, malarkę Fridę Kahlo, kandydatkę na urząd prezydenta Hillary Rodham Clinton, bohaterkę wojenną Irenę Sendlerową, śpiewaczkę operową Marię Callas, fizyczkę i chemiczkę Marię Skłodowską-Curie, prawniczkę i pierwszą damę Michelle Obamę, tenisistki siostry Williams czy artystkę Yoko Ono. Inne nazwiska mogą być wam jednak nieznane. A szkoda. Na szczęście teraz macie okazję je poznać.
Czy wiecie na przykład, że to właśnie matematyczka Ada Lovelace napisała pierwszy w historii program komputerowy? Albo że młoda wynalazczyni Ann Makosinski w wieku piętnastu lat skonstruowała pierwsza latarkę, której do działania wystarcza tylko ciepłota ludzkiego ciała? Brenda Chapman stworzyła pierwszą silną, waleczną i samodzielną księżniczkę Disneya – Meridę Waleczną, Julia Child piekła cuchnące ciasta odstraszające rekiny od bomb w czasie II wojny światowej, Malala Yousafzai jest najłodszą w dziejach laureatką Pokojowej Nagrody Nobla (otrzymała ją w wieku 17 lat), dzięki Marii Sybilii Merian dowiedzieliśmy się o zjawisku metamorfozy ciem i motyli, a Mary Anning jako pierwsza odkryła szczątki ichtiozaura. To tylko kilka przykładów. Trzy książkowe bohaterki pochodzą z Polski: Irena Sendlerowa, Maria Skłodowska-Curie oraz Tamara Łempicka.
Autorki przedstawiły wyjątkowe dziewczyny i kobiety żyjące w różnych miejscach świata i w różnych czasach – od starożytności do współczesności, jednak z naciskiem na bardziej współczesne postaci. Mimo iż różni je tak wiele – wiek, pochodzenie, narodowość, język, jakim się posługują, doświadczenia życiowe, status społeczny i finansowy, wykształcenie, kolor skóry, oczu i włosów, styl ubierania się – to jednak jeszcze więcej je łączy. Wszystkie są odważnymi kobietami, które nie boją się marzyć ani walczyć o swoje marzenia, a także marzenia innych ludzi. Kobietami, które stawiają na swoim, choćby cały świat mówił im, że poniosą porażkę. Wierzą w siebie i wierzą w inne kobiety, w ich wrażliwość, inteligencję, duszę artystki, duszę wojowniczki. Pielęgnują swoją wewnętrzną, wielką moc. Wszystkie je łączy niezwykła siła, determinacja i wiara w siebie. Wiele z nich miało trudne życie, pełne przeciwności. Mimo różnic czasowych i kulturowych często zmagały się z podobnymi problemami, które – choć może być trudno w to uwierzyć – są częściowo nadal aktualne.
Oprócz opowieści w książce znajdują się także piękne, całostronicowe portrety tych niezwykłych kobiet. Ilustracje zostały wykonane w różnych technikach przez sześćdziesiąt artystek z całego świata – w tym dwie przez Polkę, Zosię Dzierżawską. Portrety oglądałam z wielką przyjemnością, każdemu poświęcając odpowiednio dużo czasu, podziwiając detale lub zabawę formą. Cała książka została bardzo ładnie wydana. Format ok. 18,5 x 26 cm, twarda oprawa z przyjemnym w dotyku matowym lakierem, przykuwająca wzrok okładka, praktyczna tasiemka-zakładka. Na przedniej wyklejce można wpisać wśród gwiezdnych konstelacji swoje imię.
Na samym początku znajduje się spis treści z wypisanymi imionami i nazwiskami wszystkich kobiet wymienionych w książce (ułożonymi alfabetycznie według imion), wraz z podaniem ich „profesji”. Prawie wszystkie „zawody” zostały podane w formie żeńskiej. Trochę jednak szkoda, że jest premier, a nie premierka; chirurg, a nie chirugini lub chirurżka; prezydent, a nie prezydentka; szpieg, a nie szpiegini lub szpiegówka (wszystkie wymienione formy żeńskie są poprawne).
Na stronach z opowieściami przy każdej bohaterce również podany jest jej „zawód”, a na dole data urodzenia (ewentualnie także śmierci) oraz kraj, z którego pochodzi. Na portrecie znalazło się natomiast imię i nazwisko ilustratorki oraz krótki cytat pochodzący od prezentowanej kobiety. Niektóre cytaty są piękne, inspirujące, ale są też takie, które niewiele wnoszą. Być może to fragmenty jakichś dłuższych, ważnych wypowiedzi, ale wyrwane z kontekstu wydają się banalne. I znowu trochę szkoda, bo to właśnie te cytaty czytałam jako pierwsze, zanim jeszcze przystąpiłam do czytania opowieści. Na samym końcu publikacji jest miejsce na to, by wpisać swoją własną historię i namalować swój portret. Nic nie stoi na przeszkodzie, by wpisać także swoje własne motto.
Kilka postaci nie przypadło mi do gustu, ale może to kwestia subiektywnego odbioru. Może jednak właśnie te kobiety spodobają się jakiejś małej, zagubionej dziewczynce? Może zainspirują ją do zmiany swojego życia? Może dorosłe kobiety, czytając „Opowieści...”, przypomną sobie o swoich marzeniach i postanowią w końcu je zrealizować? Być może także ty odnajdziesz siebie w tej książce. Może sama zostaniesz superbohaterką – niekoniecznie na skalę światową. Warto zacząć od swojego najbliższego otoczenia, od swojego domu, swojego wnętrza.
Czytajcie „Opowieści...” dzieciom, dziewczynkom i chłopcom. To piękna i ważna lektura, niezwykle motywująca i wyzwalająca, umacniająca w dziewczynkach pewność siebie, już od pierwszych stron:
„Do młodych buntowniczek ze wszystkich stron świata: wyzwólcie marzenia, mierzcie wysoko, stawiajcie opór, a w chwilach zwątpienia pamiętajcie: macie rację.” [s. V]
Elena Favilli, Francesca Cavallo, „Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. 100 historii niezwykłych kobiet” (oryg. Good Night Stories for Rebel Girls. 100 Tales of Extraordinary Women), tłum. Ewa Borówka, Debit 2017, 232 s., cena: 59,90 zł.
Książka na stronie wydawcy: http://wydawnictwo-debit.pl/glowna/439-opowiesci-na-dobranoc-dla-mlodych-buntowniczek-100-historii-niezwyklych-kobiet.html
* [wszystkie cytowane fragmenty pochodzą z opisywanej książki]
